Đối tượng nào có nguy cơ bị thuyên tắc ối?

Thuyên tắc ối, còn được gọi là hội chứng nước ối xâm nhập, là tình trạng trong đó nước ối xâm nhập vào hệ tuần hoàn của người mẹ, gây ra những biến đổi nguy hiểm có thể gây tử vong cho sản phụ.

Theo BS Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Phó giám đốc BV Từ Dũ TP.HCM, thuyên tắc ối (TTO) là một dạng của hội chứng phản vệ thai kỳ (Amniotic Fluid Embolism Syndrome), có biểu hiện là sản phụ có các triệu chứng sốc phản vệ liên quan đến việc mang thai.

Thuật ngữ "thuyên tắc ối" đã tồn tại từ lâu và nó nhấn mạnh tính khẩn cấp của tình trạng này, yêu cầu các bác sĩ sản khoa phải can thiệp ngay lập tức và yêu cầu sự hỗ trợ nhanh chóng từ các chuyên khoa khác. Mặc dù các triệu chứng của hội chứng phản vệ thai kỳ có thể xảy ra không phải do nước ối mà do cục máu đông, thuật ngữ TTO vẫn được sử dụng vì nó có thể xảy ra ở bất kỳ sản phụ nào, tại bất kỳ cơ sở y tế nào, kể cả tại các cơ sở y tế tốt nhất.

Theo BS Nhi, điều quan trọng nhất là nhận biết tình trạng này sớm nhất để có thể cấp cứu và xử lý một cách hiệu quả, thông báo ngay cho gia đình biết về tình trạng nguy kịch của sản phụ do TTO và yêu cầu sự phối hợp từ gia đình trong việc đưa ra các quyết định điều trị.

Các dấu hiệu nhận biết thuyên tắc ối được BS Hồng Công Danh, Trưởng Khoa Gây mê hồi sức BV Từ Dũ, đề cập. Khi một sản phụ bất ngờ trở nên tái mét, bác sĩ đầu tiên nghĩ đến khả năng sản phụ bị TTO. Thường sau khi tái mét, sản phụ sẽ nhanh chóng bị suy tim mạch, ngừng tim, ngừng thở, rối loạn đông máu và thai nhi có nguy cơ bị ngạt cấp. Trong trường hợp này, các bác sĩ phải thực hiện thao tác ép tim, massage tim từ bên ngoài để giúp tim đẩy máu và cung cấp oxy cho các cơ quan quan trọng như não, tim, thận. Đồng thời, cần thực hiện truyền máu và nhanh chóng loại bỏ thai nhi khỏi cơ thể mẹ. Đây là những biện pháp hy vọng có thể cứu sống sản phụ.

Nếu không nhận biết và cấp cứu kịp thời, có ba nguy cơ tiềm tàng rất nguy hiểm mà sản phụ gặp phải khi bị TTO:

1. Ngừng hoạt động của tim phổi, đi kèm với rối loạn đông máu và mất máu nhanh chóng, gây thiếu oxy toàn thân. Nếu não thiếu oxy trên 5 phút, sản phụ sau khi được cứu sống cũng có thể bị hôn mê vĩnh viễn.

2. Rối loạn đông máu và mất máu quá nhiều dẫn đến sốc giảm thể tích tuần hoàn (sốc do mất máu), gây suy gan, suy thận và có thể đòi hỏi các biện pháp như lọc máu, lọc thận hoặc tuần hoàn ngoại vi (ECMO).

3. Truyền máu và dung dịch lớn để duy trì thể tích tuần hoàn, bảo vệ các cơ quan quan trọng trong cơ thể. Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến phù phổi cấp.

TTO có thể gây tử vong đột ngột, ngay cả khi các quy trình và phương pháp theo dõi được thực hiện đúng quy trình. Bác sĩ Nhi chia sẻ rằng, sự cố tử vong đột ngột khi mọi thứ đang bình thường chỉ làm người ta nghĩ ngay đến TTO. Điều này xuất phát từ việc chẩn đoán chính xác TTO yêu cầu phải có sự hiện diện của chất gây, như lông măng từ nước ối trong các cơ quan xa tử cung. Tuy nhiên, ít gia đình nào đồng ý để tiến hành tử thiết, do đó kết luận cuối cùng thường chỉ là nghi ngờ TTO.

Theo BSCKI Phạm Thanh Hải, Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp BV Từ Dũ, TTO là một bệnh lý xảy ra đột ngột và rất hiếm, do đó rất khó để có được bằng chứng chính xác về yếu tố 

nguy cơ TTO đối với từng sản phụ. Tuy nhiên, có một số yếu tố được xem là nguy cơ của TTO, bao gồm sản phụ có tuổi cao, đã sinh nhiều lần, rạn nứt ối đột ngột, có các vấn đề về đông máu...

BS Nhi cho biết, TTO trong sản khoa có tiến triển rất nhanh chóng và gây tử vong một cách đột ngột. Điều này gây sợ hãi và ám ảnh đối với các bác sĩ. Khi mọi thứ đang diễn ra bình thường, tuân theo quy trình và giám sát, nếu xảy ra sự cố tử vong đột ngột, người ta thường nghĩ ngay đến TTO. Chẩn đoán chính xác TTO thường dựa trên việc tìm thấy chất gây bệnh như lông măng trong nước ối trong các cơ quan xa tử cung. Tuy nhiên, vì ít gia đình chấp nhận thực hiện tử thiết, nên kết luận thường chỉ dựa trên nghi ngờ TTO.

Theo BS Hải, TTO là một bệnh lý hiếm xảy ra đột ngột, do đó rất khó có được bằng chứng chính xác về yếu tố nguy cơ TTO cho từng sản phụ. Tuy nhiên, việc nhận diện TTO sớm nhất có thể là rất quan trọng để thực hiện các biện pháp cấp cứu tích cực và kích hoạt hệ thống báo động đỏ nội-liên viện, nhằm thu hút sự hỗ trợ từ các chuyên khoa khác nhau để cứu sống bệnh nhân.

Trong tổng quan, TTO là một tình trạng nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng cho sản phụ. Việc nhận biết và cấp cứu kịp thời là quan trọng để cứu sống bệnh nhân. Tuy TTO là một bệnh lý hiếm và khó chẩn đoán chính xác, nhưng nhận diện sớm và áp dụng biện pháp cấp cứu là yếu tố quyết định trong việc cứu sống sản phụ.

Nguồn: https://tudu.com.vn/vn/y-hoc-thuong-thuc/diem-bao/ai-co-nguy-co-bi-thuyen-tac-oi/